Riolering afkoppelen of scheiden

Vroeger liep al het afvalwater ongezuiverd in onze waterlopen. In het beste geval ving een sceptische put het grofste vuil op.

Omdat de waterkwaliteit in onze grachten, beken en rivieren hierdoor fel achteruit liep, werd zo’n 30 jaar geleden gestart met de aanleg van rioleringsstelsels en de bouw van zuiveringsinstallaties.

Intussen zijn 9 op 10 Hasseltse woningen aangesloten op het rioleringsnet. Het afvalwater van deze bewoners gaat eerst naar het zuiveringsstation voor het gezuiverd in een waterloop terecht komt.

Het afvalwater van de resterende woningen komt nog steeds in een lokale gracht of beek terecht. Daarom investeren we jaarlijks, samen met rioleringsnetbeheerder Fluvius (nieuwe benaming Infrax), in de verdere uitbreiding van het Hasseltse rioleringsnet.

In tegenstelling tot de allereerste rioleringen, waarbij afval en regenwater ‘gemengd’ door één rioleringsbuis werden afgevoerd, leggen we altijd ‘gescheiden’ stelsels aan. Die voeren het afvalwater en regenwater afzonderlijk van elkaar af.

In alle straten waar dit technisch mogelijk en financieel verantwoord  is, moet op termijn gescheiden riolering liggen. Daarom vervangen we jaarlijks ook een aantal gemengde rioleringsstelsels door een gescheiden stelsel. Soms wordt de bestaande rioleringsbuis behouden voor de afvoer van regenwater richting een gracht, beek of rivier. We leggen dan een nieuwe buis aan die het afvalwater richting een zuiveringsstation voert.

Een gemengd rioleringsstelsel kent heel wat nadelen:

• Bij extreem regenweer heeft een gemengd stelsel moeite om al het water te verwerken. Het overtollige water wordt dan automatisch op de dichtstbijzijnde waterloop geloosd. Hierdoor geraakt deze waterloop vervuild. In het ergste geval stroomt het met afvalwater gemengde regenwater uit de riool en creëert het geur- en wateroverlast.
• Bij een gemengd stelsel krijgt het regenwater de kans niet om ter plaatse in de bodem te dringen. Het wordt immers meteen via de riolering afgevoerd. Hierdoor geraakt de grondwatertafel moeilijk aangevuld en dreigt verdroging van de bodem.
• Hoe vuiler het water, hoe beter een zuiveringsinstallatie werkt. In een gemengd stelsel geraakt het afvalwater verdund met regenwater. Hierdoor verloopt het zuiveringsproces niet optimaal.

Een gescheiden rioleringsstelsel:

• verkleint de kans op overstromingen
• biedt, als er voor de afvoer van regenwater met baangrachten wordt gewerkt, de mogelijkheid om het regenwater plaatselijk te laten infiltreren
• voert afvalwater afzonderlijk af naar een zuiveringsstation waar het optimaal kan worden gezuiverd

Wie niet kan aansluiten op een openbare riolering zal zijn afvalwater op een andere manier moeten zuiveren. Dat kan door middel van een rietveld, kokosbed of IBA (Individuele Behandelingsinstallatie voor Afvalwater). Zo’n 35 woningen in Hasselt verkeren in deze situatie.

Het zoneringsplan geeft tot op huisniveau weer wat de maatregelen zijn die burger en gemeente moeten treffen. Jouw woning kan gelegen zijn in één de van volgende vier zones:

• Centraal gebied: er is reeds geruime tijd riolering aanwezig en die is aangesloten op een waterzuivering.
• Collectief geoptimaliseerd buitengebied: er is recent riolering aangelegd en die is aangesloten op een waterzuivering.
• Collectief te optimaliseren buitengebied: er is riolering gepland of er is riolering aanwezig maar die is nog niet aangesloten op een waterzuivering.
• Individueel te optimaliseren buitengebied: er is geen riolering voorzien. Het afvalwater moet individueel gezuiverd worden met een IBA.

Binnen welke zone jouw woning valt, vind je op: www.vmm.be/data/zonering-en-uitvoeringsplan

In alle straten waar dit technisch mogelijk en financieel verantwoord  is, komt op termijn gescheiden riolering te liggen. Heel Hasselt in één keer van gescheiden riolering voorzien is uiteraard niet mogelijk. Daarom werken we in fases.

Voor elke fase worden er subsidies aangevraagd bij de hogere overheid. Hoe snel we in een bepaalde wijk kunnen starten met de werken, is afhankelijk van de toekenning van deze subsidies. Het is perfect mogelijk dat in jouw straat gescheiden riolering ligt, maar dat de twee buizen verderop voorlopig terug samenkomen in een gemengde riool tot we daar een gescheiden stelsel aanleggen.

In de meeste gevallen wordt enkel de vuilwaterbuis aangesloten wordt op een lagergelegen gemengde riool en gaat het hemelwater richting een lokale gracht of waterloop. Zo is het hemelwater alvast afgescheiden.
 

Voor meer informatie kan je steeds terecht bij Fluvius (www.fluvius.be/nl/contact) of de dienst Wegen van de stad.

De Vlaamse Milieumaatschappij, die heel wat Hasseltse rioleringsprojecten subsidieert, vraagt overheden om in straten waar voldoende ruimte voorhanden is maximaal te werken met baangrachten voor de afvoer van regenwater. Een gracht biedt immers heel wat voordelen:

• Een gracht buffert het regenwater en voert het vertraagt af. Hierdoor krijgt het water de kans om in de bodem te infiltreren en de grondwatertafel aan te vullen
• Een gracht kan gemakkelijker grotere hoeveelheden regenwater opvangen. Het debiet en het bufferings-/infiltratievermogen liggen vele malen hoger dan die van een buis, wat de kans op overstroming aanzienlijk verlaagt
• Opstoppingen worden in een gracht gemakkelijker opgemerkt

Langs gemeentewegen zorgen de stadsdiensten voor het onderhoud. De grachten langs Gewestwegen worden onderhouden door het Agentschap Wegen en Verkeer. Fluvius staat in voor het onderhoud van de vuilwaterriolering.

Grachtwanden winnen aan stevigheid wanneer er begroeiing op groeit. Bij minder stabiele ondergronden plaatsen we soms houten of waterdoorlatende betonnen beschoeiing om de stevigheid te vergroten.

Om zoveel mogelijk open gracht te behouden wordt het aantal meter inbuizing per woning beperkt tot de breedte van een standaard oprit.

Tijdens de aanleg van de gescheiden riolering wordt op de rooilijn (grens met het openbaar domein) voor elke woning één aansluitputje voor afvalwater en één voor regenwater voorzien. Als bewoner moet je de riolering van jouw woning hierop gescheiden aansluiten. Dit wil zeggen dat ook jij je regenwater en afvalwater moet splitsen of ‘afkoppelen’, waarbij je al jouw regenwaterafvoer aansluit op het putje voor regenwater en jouw vuilwaterafvoer op dat voor afvalwater.

Werd je woning recent gebouwd? Dan loopt je afval- en regenwater al gescheiden van elkaar richting de riolering.

Ja! Iedereen moet verplicht aansluiten op de nieuwe riolering en zijn afval- en regenwater van elkaar scheiden. Wie dit niet doet, begaat een milieuovertreding (Vlarem II-wetgeving). Hierop staan boetes.

Enkel de bewoners van rijwoningen waar de riolering volledig onder de vloer loopt, kunnen vrijgesteld worden van het afkoppelen.

Zo’n half jaar na de aanleg van de gescheiden riolering op het openbaar domein, voert Fluvius bij elke omliggende woning een keuring uit. Die moet uitwijzen of overal het regen- en afvalwater correct werd gescheiden. Tot de datum van de controle heb je de tijd om de afkoppelingswerken uit te voeren.

Je mag de afkoppelingswerken zelf uitvoeren. Neem wel steeds foto’s van de nieuwe situatie en maakt een schets van de ligging van de buizen. Beiden heb je nodig om een premie-aanvraag in te dienen.

Wanneer je zelf afkoppelt, moet je rekening houden met de diameter van de buizen en de hellingsgraad. Een huisaansluiting op het openbare rioleringsnet is doorgaans uitgevoerd met diameter 160 of 125 mm. Het private rioleringsnet zelf wordt meestal uitgevoerd met een diameter 110 of 125 mm. De buizen geef je steeds een hellingsgraad van 0,5 cm (regenwater) of 1 cm (afvalwater).

Alle verbindingen moeten perfect waterdicht zijn. De buisdiameter mag stroomafwaarts nooit verminderen, wel toenemen. Kort je een buis in? Ontbraam dan steeds de zaagsnede zodat deze glad is en er zich geen opstoppingen kunnen vormen. Een bocht van 90° voer je best uit met twee bochten van 45°.

Op je afvalwaterstelsel plaats je best één of meerdere beluchters die de onder- en overdruk in je leidingen opvangen. Deze voorkomen dat je sifons bij grote waterverplaatsingen leegtrekken. Plaats nabij je aansluitingen op de openbare riolering ook steeds een terugslagklep. Deze voorkomt dat water uit de riolering terug kan stromen in je private riolering. Plaats ook steeds controleputjes die onderhoudswerken aan je private stelsel mogelijk maken.

Je mag zelf kiezen welke materialen je gebruikt  voor je eigen riolering. Voor het openbare rioleringsnet maken we gebruik van buizen uit geglazuurde gebakken klei (gres) en betonbuizen. Dit zijn erg duurzame materialen die bestand zijn tegen het agressieve rioolwater.

Voor de aanleg van private rioleringen worden zelden voor gres- of betonbuizen gekozen. De kunststof alternatieven (PVC, PP en PE) zijn licht, flexibel, gemakkelijk te plaatsen en er bestaan veel hulpstukken voor waardoor je vlot de meest complexe verbindingen kan maken. Ze zijn bovendien in elke doe-het-zelf of speciaalzaak te verkrijgen.

Bij al onze rioleringswerken kunnen bewoners GRATIS een beroep doen op een afkoppelingsdeskundige. Deze geeft niet enkel advies over de beste werkwijze en materialen. Hij brengt ook de nieuwe situatie mee in kaart en verzamelt alle premie-aanvragen.

Ja, er vindt steeds een verplichte keuring van de afkoppelingswerken op je terrein plaats. Hierbij wordt o.a. rook in jouw riolering geblazen. Op deze manier wordt nagegaan of iedereen wel effectief heeft afgekoppeld en de afkoppeling correct gebeurde.
 

De kostprijs van de afkoppelingswerken is afhankelijk van verschillende factoren: soort verharding in de voortuin, afstand van de woning tot het openbaar domein, hoeveelheid leidingen die moeten worden samengebracht … Om de omwonenden te helpen bij het inschatten van de impact van de aanpassingswerken stellen de Stad en Fluvius gratis een afkoppelingsdeskundige ter beschikking.

Voor afkoppelingswerken voorziet Fluvius een tegemoetkoming van maximum € 400. Deze premie bestaat uit 2 delen: een forfaitair bedrag van € 200 voor de werken en een premie van maximum € 200 voor bewezen onkosten (dit met een maximum van 50% van de bewezen kosten via facturen). Meer info over deze en andere subsidies vind je op de website van Fluvius: www.fluvius.be/nl/thema/premies#water-en-rioleringriolering

Nieuwbouw valt buiten de regeling. Daar was afkoppelen verplicht bij de bouw van de woning.

Om de kosten te drukken, voeren heel wat bewoners de werken liever zelf uit. Daarnaast is de situatie bij elke situatie anders: afstand van de woning tot de riolering, ander type verharding in de voortuin … Hierdoor kan er geen gestandaardiseerde prijs worden bepaald.

Als de riolering verstopt is, kan via deze putjes eenvoudig worden nagegaan of deze verstopping zich in het openbare rioleringsstelsel of in het private stelsel bevindt. Bij het reinigingswerken aan de riolering kunnen de buizen onder druk komen staan. De putjes doen dan dienst als ontluchter, zodat de sifons in jouw woning niet worden leeggezogen of leeggeblazen.

Deze buizen voeren enkel afvalwater af. De diameter is beperkt om de stroming te maximaliseren. Bij een grotere diameter zou het afvalwater snel afvloeien en de vaste materie achterblijven, waardoor opstoppingen ontstaan.

DWA staat voor ‘Droog Weer Afvoer’, oftewel de afvalwaterriolering. RWA staat voor ‘RegenWaterAfvoer’, oftewel de regenwaterriolering.

We proberen de plaatsing van pompen steeds te vermijden. Enkel op locaties waar we de riolering onvoldoende hellingsgraad kunnen geven of niveauverschillen moeten overbruggen, plaatsen we een pomp. Pompen worden vaak geplaatst in combinatie met persleidingen. Dit zijn leidingen met een beperkte diameter waar rioolwater met behulp van een pomp doorheen wordt geperst richting een hoger gelegen gebied of zuiveringsstation. Pompputten zijn steeds uitgerust met verschillende meldingssystemen die waarschuwen voor eventuele defecten of opstoppingen.

Veel oude woningen beschikken nog over een septische put. Deze put heeft als doel het afvalwater te ontdoen van vaste bestanddelen alvorens het te lozen op een gracht of riolering. Een septische put zorgt dus voor een bescheiden eerste zuivering van het afvalwater.

Bij correcte plaatsing van je buizen mag dit geen problemen opleveren. Het water afkomstig van de douche en/of het bad zorgt voor voldoende spoeling. Plaats op strategische plaatsen wel steeds controleputjes. Zo kan je, als er toch een verstopping optreedt, gemakkelijk ontstoppingswerken uitvoeren.

Ook kan je, in de mate van het mogelijk, de volgorde van de aangesloten toestellen aanpassen. Sluit je toiletten als laatste aan op de vuilwaterafvoer en je ‘propere toestellen’ zoals het bad en de douche als eerste. Op die manier spoelen de propere toestellen steeds jouw vuilwaterriolering.

Bij infiltratie buffer je op eigen terrein overtollig regenwater in bijvoorbeeld een infiltratieput of wadi. Van daaruit kan het water opnieuw in de ondergrond dringen of infiltreren. Dit heeft heel wat voordelen. Zo vul je de grondwatertafel aan. Hierdoor blijft de bodem vochtiger in de zomer en moet je minder sproeien. Door infiltratie toe te passen krijgen de riolen, beken en andere waterlopen ook minder hemelwater te verwerken waardoor de kans op overstromingen afneemt.

Baangrachten waarin enkel regenwater wordt geloosd, trekken geen ratten aan. Ratten vestigen zich vooral nabij plaatsen waar ze gemakkelijk aan eten geraken: een kippenren, een composthoop, een verzamelplaats van huisvuil … Het lozen van vuil water in baangrachten kan wel ratten aantrekken.

Over smaken en kleuren valt te twisten. Om een straat een eenvormig uitzicht te geven, gebruiken we overal dezelfde kopmuren met dezelfde hoogte. Over het nut van kopmuren valt dan weer niet te twisten. Ze zorgen er namelijk voor dat je tijdens het in- en uitrijden van je oprit niet in de gracht rijdt.